Ceartú na bprofaí

Tá cuid mhaith ama caite agam ag ceartú profaí le déanaí. Caithim níos mó dua leis an obair seo de réir mar a théim in aois mar tuigim go maith nach gá dom faillí mhór a dhéanamh chun botún cló a scaoileadh tharam. Profaí dhá shaothar a bhí á gceartú agam.

The Cambridge History of Ireland

     Tháinig na profaí don chaibidil liom a bheidh i gcló sa Cambridge History of Ireland cúpla seachtain ó shin agus ní raibh sé saor ó locht. I gcás amháin, is cosúil gur athraigh Microsoft Word an tagairt a bhí agam don stair cháiliúil leis an Abbé MacGeoghegan dar teideal Histoire de l’Irlande ancienne et moderne trí ‘modern’ a dhéanamh den fhocal deiridh sa teideal, agus i gcás eile dhein fo-eagarthóir daonna tuaiplis nuair a chuir sé ‘100’ isteach mar mhalairt ar an tagairt a bhí agam don ‘four hundred’ saighdiúirí ó reisimintí Éireannacha na Fraince a throid in éirí amach na bliana 1745 in Albain. Thugas na botúin seo faoi deara agus beidh siad ceartaithe sa leagan clóbhuailte den leabhar, ach cá bhfios nár scaoileas botúin eile tharam—botúin nach n-aithním toisc gur mise faoi deara iad?

     Ceithre imleabhar a bheidh sa stair seo agus beidh tuairim is céad caibidil le húdair éagsúla sa saothar ina iomláine. Is é ‘Irish Jacobitism, 1691–1790’ an teideal atá ar an gcaibidil a scríobh mise agus beidh sé i gcló ag tús an tríú imleabhar. Chun faobhar a chur ar bhur ngoile, seo daoibh an chéad pharagraf:

Irish Jacobitism has been likened to Samuel Beckett’s Waiting for Godot: a drama in which nothing happens, twice. This is amusing, but to base an assessment of the ideology’s significance on its failure to inspire spontaneous rebellions in 1715 and 1745 would be to discount its role in shaping the political culture of the Catholic community for most of the eighteenth century, in driving recruitment to Irish regiments in the armies of France and Spain during the first half of the century, and in forestalling an accommodation between the Catholic Church and the British state until after the death of James Francis Stuart (‘James III’ to Jacobites) in 1766. Furthermore, as the vernacular literature of the period was pervaded with Jacobite sentiment, elements of the ideology continued to influence Irish popular culture well into the nineteenth century. 

Foilseofar na himleabhair go léir i dteannta a chéile i bhFeabhra na bliana seo chugainn, ach beifear in ann iad a cheannach ina gceann is ina gceann.

Cúrsaí Staire: an leabhar

     Is le seachtain anuas a tháinig profaí an leabhair is déanaí liom agus níl an t-innéacsú déanta agam go fóill. Creidim gur áis riachtanach é innéacs i leabhar staire ar bith: dá mbeinnse i mo dheachtóir, bheadh sé i gcoinne an dlí leabhar neamhfhicsin a chur amach gan innéacs maith ann. Is dóigh liom go mbeidh suim ar leith ag léitheoirí ‘Cúrsaí Staire’ sa chnuasach aistí seo. Seo daoibh téacs an réamhrá a ghabhann leis:

Is é atá sa leabhar seo cnuasach aistí ar an stair, ar staraithe, agus ar scríobh na staire.
     Foilsíodh na haistí go léir ar an suíomh idirlín dar teideal ‘Cúrsaí Staire’ (http://cstair.blogspot.ie/) sa tréimhse idir 2012 agus 2016. Bhí aiste amháin in aghaidh na míosa á scríobh agam i rith na mblianta sin agus tá a leath acu tiomsaithe sa chnuasach seo. Fágadh ar lár aistí eile a bhí ró-phearsanta nó ró-neafaiseach, a bhain go dlúth le tráth a bhfoilsithe, nó a raibh ábhar ilmheáin iontu nach féidir a chur ar fáil i leabhar.
     Na haistí atá le léamh anseo thíos, braithim go bhfuil téagar iontu agus nár chailleadar puinn dá n‑éifeacht nuair a aistríodh iad ón idirlíon go dtí an leathanach clóbhuailte. A mhalairt atá fíor, mar tá foinse gach tagairt luaite sna fonótaí anois agus tá innéacs cuimsitheach curtha leis an ábhar. Deineadh leasuithe beaga eile ar na téacsanna lena gcur in oiriúint don chló.
     Tá súil agam go mbainfidh léitheoirí na Gaeilge ar suim leo an stair idir shult agus thairbhe as an gcnuasach seo: más seanfhaiseanta an meán é an leabhar, is áisiúla agus is soléite an t-earra é ná an scáileán is fearr. Thairis sin, is buaine é ná an suíomh gréasáin is marthanaí.

Is é an leasú is coitianta a deineadh ar an téacs ná ‘an leabhar seo’ a chur isteach in ionad ‘an suíomh seo’. Cé acu aistí atá istigh más ea? Ní sceithfidh mé an rún anseo: má theastaíonn an t-eolas sin uaibh, beidh oraibh an leabhar a cheannach.