Rún na hathbhliana

Timpeall an ama seo anuraidh a thosnaíos ag scríobh an leabhair atá idir lámha agam faoi láthair. Is é a bheidh ann, stair na hÉireann ón uair a lonnaigh daoine anseo timpeall 12,000 bliain ó shin go dtí ár laethanta féin. Thugas faoin obair seo toisc go rabhas míshásta leis na startha go léir atá le fáil faoi láthair. Is téarma é ‘USP’ (unique selling point) a úsáideann lucht margaíochta chun trácht a dhéanamh ar an mbua sainiúil a bhaineann le hearraí sa mhargadh: tig liom a mhaíomh go mbeidh ceithre USP ag an stair atá á scríobh agam!

Roinnt de na startha atá le fáil faoi láthair

     Is é an chéad cheann acu ná gur mian liom caitheamh go réasúnta cothrom le tréimhsí uile na staire. Is drochnós ag staraithe é níos mó suntais agus spáis a thabhairt d’eachtraí a thit amach le cúpla glúin anuas ná d’eachtraí a tharla níos faide siar sa stair. Aon chaibidil déag a bheidh sa leabhar agus is í an chaibidil dheireanach amháin a bhainfidh leis an tréimhse idir 1919 agus an lá inniu, rud a chinnteoidh nach mbeidh ró-bhéim ar an 20ú céad. Is é an dara USP a bheidh ag an stair nua go dtabharfar aird chuí ar na trí scála ama a d’aithin Fernand Braudel. Níl aon bhaol go ndéanfaidh mé neamart san histoire événementielle, is é sin le rá, i stair na bpearsan agus na n-eachtraí. Tuigim gur cuid riachtanach den stair í seo, cé nach leor í. Ach tabharfaidh mé suntas, leis, don histoire conjoncturelle, do stair na sochaí agus an chultúir. Admhaím go bhfuil luí ar leith agam leis an saghas seo staire, ach ní ligfidh mé an histoire structurale, stair an dúlra agus an ‘achair fhada’, i ndearmad ach oiread. Is é tríú USP an leabhair go mbeidh na Gaeil, a dteanga, agus a litríocht lárnach don insint: beidh cuntais ann ar stair sheachtrach agus ar stair inmheánach na Gaeilge, agus bainfear úsáid as foinsí príomha sa teanga sin. Úsáidfear sleachta as litríocht na Gaeilge chun pointí a léiriú thall agus abhus. Ach is é an USP deireanach an ceann is suaithinsí ar fad: gur i nGaeilge a bheidh an téacs go léir – fág corr-shliocht athfhriotail as an áireamh.

Radharcanna ón réamhstair

     Mar is eol do léitheoirí dílse Chúrsaí Staire, foilsíodh an chéad chaibidil den stair, caibidil ina bhfuil cuntas ar an tréimhse réamhstairiúil, i sé mhír i rith na bliana atá imithe:

• An tsean-chlochaois (Aibreán 2018)
• An mheán-chlochaois (Bealtaine 2018)
• An nua-chlochaois (Meitheamh 2018)
• An chré-umhaois (Lúnasa 2018)
• An iarranaois (Deireadh Fómhair 2018)
• Ar imeall na staire (Samhain 2018)

D’oir an cur chuige sin don chéad chaibidil toisc gur bhain na míreanna le tréimhsí ar leith agus toisc gur scríobhadh iad ina gceann agus ina gceann. Táim ag obair ar an dara caibidil faoi láthair – caibidil a chlúdóidh an tréimhse idir na blianta 400 agus 795 – agus is léir dom nach mbeidh an cur chuige sin oiriúnach as seo amach. Cé go bhfuil an dara caibidil roinnte i míreanna, baineann siad le téamaí seachas le tréimhsí. Mar shampla, beidh míreanna sa chaibidil ar an mbonneagar ábhartha, ar an gcóras sóisialta, ar an gcreideamh, ar an gcultúr, agus ar an bpolaitíocht. Tá na téamaí sin go léir fite fuaite le chéile agus ní bheidh mír ar bith réidh le foilsiú sula mbeidh an chaibidil go léir réidh le foilsiú. Glacaim leis gurb amhlaidh a bheidh i gcás na gcaibidlí go léir as seo amach. Is é an rud a dhéanfaidh mé, mar sin, ná mír amháin as gach caibidil a fhoilsiú mar ‘chloch mhíle’ nuair a bheidh an chaibidil lena mbaineann sí réidh. Tá sé mar sprioc agam caibidlí 2 agus 3 a chríochnú sa bhliain atá romhainn: bígí ag súil le mír as caibidil 2 a léamh anseo timpeall lár na bliana, agus tá súil súil agam go mbeidh sé ar mo chumas mír as caibidil 3 (ina mbeidh trácht ar an tréimhse idir na blianta 795 agus 1002) a fhoilsiú roimh dheireadh 2019.

Ní bheidh léaráid ar bith sa leabhar seachas mapaí: seo iad an dá cheann as an gcéad chaibidil

     Ar ndóigh, níl sé as an áireamh go mbeadh corr-aiste eile ar an stair, ar staraithe, nó ar scríobh na staire le léamh anseo idir an dá linn ...